Στη σημερινή ενημερωτική εκδήλωση του ΕΒΕΑ με τίτλο “Το νέο φορολογικό και ασφαλιστικό τοπίο”, συμμετείχε ο Πρόεδρος της ΕΝΥΠΕΚΚ και πανεπιστημιακός Αλέξης Μητρόπουλος.
Η εισήγησή του με θέμα “Η απόφαση 1880/2019 Ολομέλειας ΣτΕ για τις εισφορές των αυτοαπασχολουμένων, ελευθέρων επαγγελματιών και αγροτών και το ν/σ Βρούτση. Ζητήματα αντισυνταγματικότητας που προκύπτουν“.
1.Το νέο σύστημα εισφορών για τους αυτοαπασχολούμενους-ελεύθερους επαγγελματίες-αγρότες, που περιλαμβάνεται στο ν/σ Βρούτση, σε αντικατάσταση των διατάξεων των άρθρων 39-41 του ν. 4387/2016 που κρίθηκαν αντισυνταγματικές με τις πρόσφατες υπ’αριθ. 1880/2019 και 1888/2019 αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ, είναι ευθέως αντισυνταγματικό και παραβιάζει τις βασικές αρχές του Ασφαλιστικού Δικαίου!!!
Το νέο σύστημα εισφορών δεν είναι σύμφωνο με το άρθρο 22 παρ. 5 του Συντάγματος και την ερμηνεία που έδωσαν οι πρόσφατες αποφάσεις του ΣτΕ!
Γιατί το ΣτΕ, με τις υπ’αριθ. 1880 και 1888/2019 αποφάσεις του, δεν απαγόρευσε το φορολογητέο εισόδημα ως βάση υπολογισμού των εισφορών των αυτοαπασχολουμένων. Αντίθετα, θεώρησε επιβεβλημένη την καταβολή εισφορών ανάλογα με την εισφοροδοτική ικανότητα εκάστου, στο ποσοστό όμως που ισχύει και για τους μισθωτούς τού ιδιωτικού τομέα.
Συνεπώς, η αντίθεση των διατάξεων των άρθρων 39-41 του ν. 4387/2016, που διέγνωσε το ΣτΕ με τις ανωτέρω αποφάσεις του, έγκειται στην υπέρμετρη επιβάρυνση των επαγγελματιών σε σχέση με την επιβάρυνση των μισθωτών.
Όμως η κυβέρνηση επέλεξε σύστημα αντίθετο στις αποφάσεις του ΣτΕ, αλλά και ξένο προς τον σκοπό και τον προορισμό του θεσμού των εισφορών για κύρια ασφάλιση και την υγειονομική περίθαλψη.
Το νέο σύστημα εισφορών της μίας υποχρεωτικής και των πέντε «εθελοντικών» κλάσεων εισφορών -που υποτίθεται ότι θεραπεύει την αντισυνταγματικότητα του αντίστοιχου συστήματος εισφορών του άρθρου 39 (αυτοαπασχολούμενοι-ελεύθεροι επαγγελματίες), του άρθρου 40 (αγρότες) και του άρθρου 41 (εισφορές υγειονομικής περίθαλψης) του νόμου Κατρούγκαλου-, είναι κατάφωρα αντισυνταγματικό γιατί:
-θεσπίζει μεγάλες αυξήσεις στις εισφορές τόσο για την κύρια ασφάλιση όσο και για την υγειονομική περίθαλψη, κατά παράβαση των ανωτέρω αποφάσεων του ΣτΕ και
-εκθέτει ανεπανόρθωτα το Υπουργείο Εργασίας και ολόκληρη την κυβέρνηση, αφού το ν/σ, που ψηφίζεται αύριο στη Βουλή, περιέχει ήδη, προ δηλαδή της ψήφισής του, αντισυνταγματικές, παράνομες και ακυρωτέες διατάξεις, αφού παραβιάζει ευθέως το σκεπτικό και το διατακτικό των υπ’αριθ. 1880 και 1882/2019 αποφάσεων τής Ολομέλειας ΣτΕ!!
2.Πιο συγκεκριμένα, η από 28-2-2017 αίτηση του ΝΠΔΔ «Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδος» εισήχθη στην Ολομέλεια του ΣτΕ κατόπιν πράξεως του Προέδρου του ΣτΕ, λόγω της σπουδαιότητάς της, σύμφωνα με τα άρθρα 14 παρ. 2α, 20 και 21 του π.δ. 18/1989 και το άρθρο 8 παρ.4-5 του ν. 4205/2013.
Με την αίτησή του αυτή το Οικονομικό Επιμελητήριο ζητούσε, μεταξύ άλλων, την ακύρωση των υπ’αριθ. οικ.61502/3399/30.12.2016 και Φ.80000/οικ.60298/1472/23.12.2016 αποφάσεων του ΥΠΕΚΑΚΑ, με τίτλους «Προσδιορισμός της βάσης υπολογισμού ασφαλιστικών εισφορών αυτοαπασχολούμενων και ελεύθερων επαγγελματιών από 1.1.2017» και «Προθεσμία καταβολής, από 1.1.2017, των ασφαλιστικών εισφορών ασφαλισμένων, ελευθέρων επαγγελματιών και εμμίσθων, οι οποίοι έως την έναρξη του ν. 4387/2016 υπάγονταν στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ, του ΕΤΑΑ και του ΟΓΑ», αντιστοίχως.
Επίσης, με την από 4-9-2017 αίτησή της η Πανελλήνια Ένωση Κτηνοτρόφων ζήτησε να ακυρωθεί η υπ’αριθ. 25598/1452/2-6-2017 απόφαση του ΥΠΕΚΑΚΑ και του Υφυπουργού Οικονομικών για την τροποποίηση της 61501/3398/30-12-2016 απόφασης του ΥΠΕΚΑΚΑ και του Υφυπουργού Οικονομικών. Και αυτή η αίτηση εισήχθη στην Ολομέλεια του ΣτΕ, κατόπιν της από 5-9-2017 πράξεως του Προέδρου του, λόγω της σπουδαιότητάς της.
3.Η Ολομέλεια του ΣτΕ, με τις υπ’αριθ. 1880 και 1888/2019 αποφάσεις της, ακύρωσε τις ανωτέρω ΥΑ και αποφάνθηκε ότι όλοι οι ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες πρέπει να καταβάλουν για τον κλάδο της κύριας σύνταξης ποσοστό 6,67% επί του εισοδήματός τους, όπως ακριβώς και οι μισθωτοί-ασφαλισμένοι του ιδιωτικού τομέα στα πλαίσια της εργασιακής σχέσης!!
Ανάλογη σκέψη διατύπωσε το Ανώτατο Ακυρωτικό και για την εισφορά των ανωτέρω κλάδων υπέρ της υγειονομικής περίθαλψης. Σύμφωνα με το άρθρο 41 παρ.1 ν. 4387/2016, οι μισθωτοί καταβάλλουν εισφορά υπέρ υγειονομικής περίθαλψης σε ποσοστό 7,10% επί των πάσης φύσεως αποδοχών τους, που κατανέμεται κατά ποσοστό 6,45% για παροχές σε είδος (εκ του οποίου 2,15% βαρύνει τον ασφαλισμένο και 4,30% βαρύνει τον εργοδότη) και κατά ποσοστό 0,65% για παροχές σε χρήμα (εκ του οποίου 0,40% βαρύνει τον ασφαλισμένο και 0,25% βαρύνει τον εργοδότη).
Από την άλλη πλευρά, η ασφαλιστική εισφορά υπέρ υγειονομικής περίθαλψης αυτοαπασχολούμενων, ελευθέρων επαγγελματιών και λοιπών κατηγοριών, σύμφωνα με το άρθρο 41 παρ. 2 ν. 4387/2016 (που κρίθηκε αντισυνταγματικό), ορίζεται σε 6,95% επί του ασφαλιστέου εισοδήματός τους, η οποία βαρύνει εξ ολοκλήρου τους ασφαλισμένους και κατανέμεται κατά ποσοστό 6,45% για παροχές σε είδος και κατά ποσοστό 0,50% για παροχές σε χρήμα.
Συνεπώς, σύμφωνα με το σκεπτικό των υπ’αριθ. 1880/2019 και 1888/2019 αποφάσεων της ΟλΣτΕ, και η εισφορά υπέρ υγειονομικής περίθαλψης για τους αυτοαπασχολούμενους, ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες θα πρέπει να ανέρχεται σε ποσοστό 2,55% επί συνολικής εισφοράς ύψους 7,10%!!
Το σχετικό απόσπασμα της ανωτέρω απόφασης αναφέρει χαρακτηριστικά:
«Κατά το σύστημα αυτό, η ασφαλιστική παροχή (κύρια σύνταξη) για όλους τους ασφαλισμένους του ενιαίου φορέα, μισθωτούς και μη, προκύπτει από το άθροισμα εθνικής και ανταποδοτικής συντάξεως με την πρώτη να χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό και την δεύτερη από τις ασφαλιστικές εισφορές. (…) Για τους αυτοαπασχολούμενους, τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αγρότες, ως συντάξιμες αποδοχές νοούνται το εισόδημα, το οποίο υπόκειται σε εισφορές κατά τα άρθρα 39 και 40 του νόμου καθ’ όλη την διάρκεια του ασφαλιστικού βίου.
Περαιτέρω, για την υπαγωγή των μισθωτών στην ασφάλιση του ενιαίου φορέα για κύρια σύνταξη απαιτείται η καταβολή συνολικού ποσοστού εισφοράς μισθωτού και εργοδότη 20% επί των πάσης φύσεως αποδοχών των μισθωτών, το οποίο κατανέμεται κατά 6,67% σε βάρος των ασφαλισμένων και κατά 13,33% σε βάρος των εργοδοτών τους. Για την υπαγωγή στην ασφάλιση για κύρια σύνταξη των αυτοαπασχολούμενων, των ελευθέρων επαγγελματιών και των αγροτών απαιτείται η καταβολή ασφαλιστικής εισφοράς επίσης 20% επί του μηνιαίου εισοδήματός τους (για τους αγρότες από 1.1.2022), όπως αυτό καθορίζεται με βάση το φορολογητέο αποτέλεσμα, από την άσκηση της δραστηριότητάς τους κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις περί φορολογίας εισοδήματος, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται οι καταβλητέες ασφαλιστικές εισφορές.
Τέλος, υπέρ της υγειονομικής περιθάλψεως των ασφαλισμένων του νέου φορέα προβλέπεται για μεν τους μισθωτούς ασφαλιστική εισφορά σε ποσοστό 7,10% επί των πάσης φύσεως αποδοχών τους, κατανεμόμενη κατά 6,45% για παροχές σε είδος, από το οποίο ο μεν ασφαλισμένος βαρύνεται με ποσοστό 2,15% ο δε εργοδότης με ποσοστό 4,30% και κατά 0,65% για παροχές σε χρήμα, από το οποίο ο μεν ασφαλισμένος βαρύνεται με ποσοστό 0,40% ο δε εργοδότης με ποσοστό 0,25%, για δε τους λοιπούς ασφαλισμένους ασφαλιστική εισφορά 6,95% επί του ασφαλιστέου εισοδήματός τους που βαρύνει εξ ολοκλήρου αυτούς και κατανέμεται κατά ποσοστό 6,45% για παροχές σε είδος και 0,50% για παροχές σε χρήμα.».
4.Μετά το ανωτέρω σκεπτικό, το Ανώτατο Ακυρωτικό κατά πλειοψηφία κατέληξε στην απόφασή του ότι οι αυτοαπασχολούμενοι, ελεύθεροι επαγγελματίες και αγρότες πρέπει να καταβάλουν εισφορές: α)σύμφωνα με το εισόδημά τους και β)υπολογιζόμενες στο ίδιο ποσοστό με αυτές των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα, δηλαδή σε ποσοστό 6,67% για κύρια σύνταξη και σε ποσοστό 2,55% για υγειονομική περίθαλψη!!
Έτσι, το ΣτΕ, με την υπ’αριθ. 1880/2019 απόφαση της Ολομελείας του, ακύρωσε τις διατάξεις του άρθρου 39 του νόμου Κατρούγκαλου που προέβλεπαν ότι οι αυτοαπασχολούμενοι και οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα καταβάλλουν για κύρια ασφάλιση ποσοστό 20% επί του μηνιαίου εισοδήματός τους.
Επίσης, με την υπ’αριθ. 1888/2019 απόφασή του, ακύρωσε ως αντισυνταγματικό το άρθρο 40 του ν. 4387/2016 που όριζε ότι το ύψος τής μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς για τους κατ’επάγγελμα αγρότες ορίζεται από 1-1-2022 σε ποσοστό 20%, αυξανόμενο σταδιακά από 1-7-2015 έως 31-12-2016 σε ποσοστό 10%, από 1-1-2017 έως 31-12-2017 το ποσοστό των μηνιαίων ασφαλιστικών εισφορών επί του φορολογητέου εισοδήματος διαμορφώνεται σε 14%, για το χρονικό διάστημα από 1-1-2018 έως 31-12-2018 σε ποσοστό 16%, από 1-1-2019 έως 31-12-2019 σε ποσοστό 18%, από 1-1-2020 έως 31-12-2020 σε ποσοστό 19%, για το διάστημα από 1-1-2021 έως 31-12-2021 σε ποσοστό 19,5% και από 1-1-2022 διαμορφώνεται στο τελικό ποσοστό 20%.
Τέλος, και οι δύο ανωτέρω αποφάσεις τής Ολομέλειας του ΣτΕ (1880 και 1888/2019) έκριναν αντισυνταγματικό και το άρθρο 41 του ν. 4387/2016, σύμφωνα με το οποίο: «2.Από 1.1.2017, η ασφαλιστική εισφορά υπέρ υγειονομικής περίθαλψης των ελεύθερων επαγγελματιών, των ανεξάρτητα απασχολούμενων, καθώς και των λοιπών κατηγοριών των οποίων οι ασφαλιστικές εισφορές κλάδου σύνταξης υπολογίζονται κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 39, και υπάγονται στον ΕΟΠΥΥ, ορίζεται σε ποσοστό 6,95% επί του ασφαλιστέου εισοδήματός τους, όπως αυτό ορίζεται στο άρθρο 39, βαρύνει εξολοκλήρου τους ασφαλισμένους και κατανέμεται κατά ποσοστό 6,45% για παροχές σε είδος και ποσοστό 0,50 % για παροχές σε χρήμα.».
Ως προς αυτό, η υπ’αριθ. 1880/2019 απόφαση ΣτΕ αναφέρει κατά λέξη στη σκέψη 26 τα εξής:
«26.(…) Η υπαγωγή στην ασφάλιση (…) μισθωτών και μη μισθωτών, ήτοι κατηγοριών ασφαλισμένων με ουσιωδώς διαφορετικές συνθήκες απασχολήσεως και παραγωγής εισοδήματος, υπό ενιαίους κανόνες εισφορών και παροχών, τους οποίους ο νομοθέτης θέσπισε για τους αναφερόμενους στην αιτιολογική έκθεση λόγους, επιβάλλει τον έλεγχο της τηρήσεως από τον νομοθέτη της συνταγματικής αρχής της ισότητας, από της απόψεως της ενιαίας μεταχειρίσεως προσώπων που τελούν υπό διαφορετικές συνθήκες. Πράγματι, κατά το διανεμητικό σύστημα καθορισμένων παροχών, το οποίο επέλεξε ο νομοθέτης για τον νέο φορέα, ασφαλισμένοι οιασδήποτε κατηγορίας από τις υπαγόμενες στον ενιαίο ασφαλιστικό φορέα με τις ίδιες συντάξιμες αποδοχές (για τις οποίες κατέβαλαν εισφορές) και τον ίδιο χρόνο ασφαλίσεως αποκτούν την ίδια ασφαλιστική παροχή (κύρια σύνταξη). Στην χρηματοδότηση της παροχής αυτής τόσο η ασφαλιζόμενη μισθωτή εργασία όσο και τα ασφαλιζόμενα επαγγέλματα συμβάλλουν με το ίδιο ποσοστό εισφοράς (20%) επί του εισοδήματος που παράγουν. Την παροχή όμως αυτή οι μη μισθωτοί ασφαλισμένοι (αυτοαπασχολούμενοι, ελεύθεροι επαγγελματίες και αγρότες) αποκτούν έχοντας καταβάλει το σύνολο της ως άνω εισφοράς επί του εισοδήματος που πραγματοποιούν από το επάγγελμά τους, ενώ οι μισθωτοί ασφαλισμένοι αποκτούν την ίδια παροχή έχοντας καταβάλει εισφορά 6,67% επί των αποδοχών τους από την εργασία τους, καθώς το υπόλοιπο της εισφοράς (13,33%) βαρύνει τους εργοδότες τους.
Συνεπώς, οι μη μισθωτοί ασφαλισμένοι, μη έχοντες εργοδότη βαρυνόμενο με τμήμα της δικής τους εισφοράς, καταβάλλουν τριπλάσιο μέρος του εισοδήματός τους ως αντιπαροχή για την πρόσβαση στην κοινωνική ασφάλιση και την απόληψη της ίδιας παροχής σε σχέση με τους μισθωτούς ασφαλισμένους και, μάλιστα, χωρίς το ύψος των καταβληθεισών εισφορών τους να συνδιαμορφώνει, όπως στο σύστημα καθορισμένων εισφορών, το ύψος της ασφαλιστικής παροχής. Ίδιας τάξεως δε διαφορά προκύπτει και στις οριζόμενες στον νόμο εισφορές για την υγειονομική περίθαλψη.
Υπό τα δεδομένα αυτά, αντίθετα με την διακηρυγμένη πρόθεση του νομοθέτη για εγκαθίδρυση ενός συστήματος κοινωνικής ασφαλίσεως διεπόμενου από την αρχή της ισονομίας, οι ενιαίοι κανόνες ασφαλιστικών εισφορών έχουν ως συνέπεια την εκδήλως δυσμενή διάκριση των αυτοαπασχολούμενων, των ελευθέρων επαγγελματιών και των αγροτών έναντι των μισθωτών κατά την πρόσβασή τους στην κοινωνική ασφάλιση και την υπαγωγή τους στον ενιαίο ασφαλιστικό φορέα, η οποία καθιστά τις ρυθμίσεις των άρθρων 39 και 40 του ν. 4387/2017, καθώς και του άρθρου 41 του ίδιου νόμου, καθ’όσον αφορά τις εισφορές υγειονομικής περιθάλψεως των αυτοαπασχολούμενων, των ελευθέρων επαγγελματιών και των αγροτών, αντίθετες στην συνταγματική αρχή της ισότητας, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση.».
5.Στο σκεπτικό της υπ’αριθ. 1880/2019 απόφασης της Ολομέλειας ΣτΕ, που είναι απόλυτα δεσμευτική για τη σημερινή κυβέρνηση, αναπτύσσονται οι πάγιες θέσεις του ΣτΕ για την ισότητα και την ισονομία, που επιβάλλουν την ομοιόμορφη μεταχείριση των προσώπων τα οποία τελούν υπό τις αυτές ή παρόμοιες συνθήκες. Και αποκλείει τόσο την εκδήλως άνιση μεταχείριση προσώπων που τελούν υπό τις αυτές ή παρόμοιες συνθήκες, όσο και την αυθαίρετη εξομοίωση διαφορετικών καταστάσεων.
Χαρακτηριστικά αναφέρει κατά λέξη ότι:
«21. Επειδή, το άρθρο 22 παρ. 5 του Συντάγματος, δεσμεύοντας τον κοινό νομοθέτη (…), να αναθέτει την υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση στο κράτος ή σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, παρέχει σ’ αυτόν ευρεία εξουσία για την εξειδίκευσή της, με γνώμονα την ασφαλιστική κάλυψη ολόκληρου του εργαζόμενου πληθυσμού της χώρας και την προστασία του ασφαλιστικού κεφαλαίου, αναλόγως των εκάστοτε επικρατουσών κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών. Η εξουσία αυτή υπόκειται σε περιορισμούς (…) Ο κοινός νομοθέτης είναι ελεύθερος να επιλέγει το κατάλληλο, κατά την κρίση του, σύστημα χρηματοδοτήσεως των ασφαλιστικών παροχών (καθορισμένες εισφορές, καθορισμένες παροχές) και να παρέχει την κοινωνική ασφάλιση με ιδιαίτερους κανόνες ανά κατηγορία απασχολήσεως (μισθωτοί, αυτοαπασχολούμενοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, αγρότες) από ένα ή περισσότερους ασφαλιστικούς φορείς ή από ένα ασφαλιστικό φορέα αδιαφόρως της φύσεως της απασχολήσεως των ασφαλισμένων και, δη, υπό ενιαίους κανόνες, εφ’ όσον επιτυγχάνει τούτο με όρους ισότητας, σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ. 1 του Συντάγματος (πρβ. ΣτΕ 3294/2011, 3781/2010 κ.ά.).
Η τελευταία διάταξη επιβάλλει την ομοιόμορφη μεταχείριση των προσώπων που τελούν υπό τις αυτές ή παρόμοιες συνθήκες και αποκλείει τόσο την εκδήλως άνιση μεταχείριση προσώπων που τελούν υπό τις αυτές ή παρόμοιες συνθήκες όσο και την αυθαίρετη εξομοίωση διαφορετικών καταστάσεων ή την ενιαία μεταχείριση προσώπων που τελούν υπό διαφορετικές συνθήκες, με βάση όλως τυπικά ή συμπτωματικά ή άσχετα μεταξύ τους κριτήρια (ΣτΕ 1120/2016 Ολ., 2396/2004 Ολ., κ.ά.), ο δε έλεγχος της τηρήσεως των επιταγών του άρθρου 4 παρ. 1 του Συντάγματος από τον κοινωνικοασφαλιστικό νομοθέτη απαιτεί μεγαλύτερη ένταση στην περίπτωση ενιαίων κανόνων εισφορών και παροχών για μη ομοειδείς κατηγορίες ασφαλισμένων εντός του αυτού ασφαλιστικού φορέα, σε συνάρτηση και με το σύστημα χρηματοδοτήσεως των ασφαλιστικών παροχών που επιλέχθηκε.».
6.Από όσα παραπάνω αναπτύξαμε, προκύπτει ότι η κυβέρνηση παραβίασε ευθέως και το σκεπτικό και το διατακτικό των υπ’αριθ. 1880/2019 και 1888/2019 αποφάσεων ΟλΣτΕ, οι οποίες έχουν διατάξει την καταβολή εισφορών για κύρια σύνταξη και υγειονομική περίθαλψη από τους ελευθεροεπαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και αγρότες ΜΟΝΟ με βάση το εισόδημά τους, αλλά στο ύψος της εισφοράς που καταβάλουν οι μισθωτοί στα πλαίσια της εργασιακής τους σχέσης, δηλαδή σε ποσοστό 6,67% επί του εισοδήματός τους για κύρια σύνταξη και σε ποσοστό 2,55% (επί συνολικής εισφοράς 7,10%) για υγειονομική περίθαλψη. Το ίδιο διέταξε και για την καταβολή της εισφοράς υπέρ της υγειονομικής περίθαλψης όλων των ανωτέρω κατηγοριών, ακυρώνοντας το άρθρο 41 του ν. 4387/2016.
Είναι πρωτοφανές για τα κοινοβουλευτικά ήθη τής σύγχρονης δημοκρατίας αυτό που αναφέρει η αιτιολογική έκθεση τού υπό ψήφιση ν/σ, ότι δήθεν το νέο σύστημα εισφορών, που θεσπίζει η κυβέρνηση, είναι σύμφωνο με τις ανωτέρω αποφάσεις του ΣτΕ, ενώ τις παραβιάζει κατάφωρα.
Συγκεκριμένα, η αιτιολογική έκθεση για το άρθρο 35 χαρακτηριστικά αναφέρει:
«Με την προτεινόμενη διάταξη μεταρρυθμίζεται το σύστημα καταβολής εισφορών για αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες κατόπιν των αποφάσεων υπ’αρ. 1880 και 1888/2019 της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, με τις οποίες κρίθηκε ότι το σύστημα καταβολής εισφορών για τους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους όπως προβλεπόταν στο άρθρο 39 του ν. 4387/2016 αντίκειται στην αρχή της ισότητας που κατοχυρώνεται στο άρθρο 4 παρ. 1 του Συντάγματος.
Ειδικότερα, με τις ανωτέρω αποφάσεις κρίθηκε αντισυνταγματική η υπαγωγή σε ενιαίους κανόνες εισφορών και παροχών αφενός των αυτοαπασχολούμενων και ελευθέρων επαγγελματιών και αφετέρου των μισθωτών, διότι η υπαγωγή στην ασφάλιση κατηγοριών ασφαλισμένων με ουσιωδώς διαφορετικές συνθήκες απασχόλησης και παραγωγής εισοδήματος, υπό ενιαίους κανόνες εισφορών και παροχών, συνιστά ενιαία μεταχείριση προσώπων που τελούν υπό διαφορετικές συνθήκες.».
Αντ’αυτού,
η κυβέρνηση συμπεριέλαβε στο υπό συζήτηση ν/σ Βρούτση το παρακάτω σύστημα μίας
συν πέντε κλάσεων εισφορών για αυτοαπασχολούμενους, ελεύθερους επαγγελματίες
και αγρότες, σύμφωνα με τους παρακάτω πίνακες:
Α.ΝΕΕΣ ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ,
ΑΥΤΟΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ Κ.ΛΠ.
Οι αυτοαπασχολούμενοι και οι ελεύθεροι επαγγελματίες ασφαλισμένοι του ΕΦΚΑ κατατάσσονται από 1-1-2020 σε έξι (6) ασφαλιστικές κατηγορίες και το ποσό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς κύριας σύνταξης, μαζί με τις εισφορές υγειονομικής περίθαλψης, ορίζονται ως εξής:
| Ασφαλιστικές κατηγορίες | Ποσά εισφορών κύριας σύνταξης | Υγεία σε χρήμα | Υγεία σε είδος | Υπέρ Ανεργίας | Σύνολο |
| 1η κατηγορία | 155 | 5 | 50 | 10 | 220 € |
| 2η κατηγορία | 186 | 6 | 60 | 10 | 262 € |
| 3η κατηγορία | 236 | 6 | 60 | 10 | 312 € |
| 4η κατηγορία | 297 | 6 | 60 | 10 | 373 € |
| 5η κατηγορία | 369 | 6 | 60 | 10 | 445 € |
| 6η κατηγορία | 500 | 6 | 60 | 10 | 576 € |
Η υποχρέωση καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών ισχύει (όπως και πριν) και για τα μέλη Διοικητικών Συμβουλίων των Ανωνύμων Εταιριών που είναι μέτοχοι κατά ποσοστό 3% τουλάχιστον, για τους υγειονομικούς που αμείβονται κατά πράξη, για τους διαχειριστές ΙΚΕ, για τον εταίρο μονοπρόσωπης ΙΚΕ, κ.λπ.). Οι ασφαλιστικές εισφορές αυτής της κατηγορίας προσαυξάνονται ως ακολούθως:
| Από 1.1.2023 | Από 1.1.2024 | Από 1.1.2025 και μετά |
| Προσαύξηση κατά το ποσοστό μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή του προηγούμενου έτους. (Εκτός της εισφορά υπέρ ανεργίας) |
Προσαύξηση κατά το ποσοστό μεταβολής
του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή
του προηγούμενου έτους. (Εκτός της εισφορά υπέρ ανεργίας) | Προσαύξηση κατ’ έτος κατά το δείκτη μεταβολής μισθών (Εκτός της εισφορά υπέρ ανεργίας) |
Β.ΝΕΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ
ΚΑΙ ΑΥΤΟΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ
Για όλους τους νέους ελεύθερους επαγγελματίες (και όχι μόνο τους επιστήμονες, όπως προβλέπουν οι υφιστάμενες διατάξεις του ν.4387/2016), καθώς και τους αυτοΑπασχολούμενους, θεσπίζεται ειδική κατηγορία ασφαλιστικών εισφορών η οποία ισχύει για (5) έτη από την έναρξη ασκήσεως του επαγγέλματος, ως ακολούθως:
| Ασφαλιστικές κατηγορίες | Ποσά εισφορών κύριας σύνταξης | Υγεία σε χρήμα | Υγεία σε είδος | Υπέρ Ανεργίας | Σύνολο |
| – | 93 | 3 | 30 | 10 | 136 € |
Σημ. [Για τους ελεύθερους επαγγελματίες που δεν έχουν συμπληρώσει 5 έτη ασφάλισης και μέχρι 31/12/2019 δεν υπάγονταν σε καθεστώς καταβολής μειωμένων ασφαλιστικών εισφορών, είναι δυνατή η εφαρμογή των ανωτέρω από 1/1/2020 και για όσο χρονικό διάστημα υπολείπεται τη συμπλήρωση πέντε (5) ετών.]
Γ.ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΕΙΣΦΟΡΕΣ
ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΕΤΕΑΕΠ
Θεσπίζεται νέο πλαίσιο καταβολής ασφαλιστικών εισφορών για τους αυτοαπασχολούμενους, τους ελεύθερους επαγγελματίες (που είχαν υποχρέωση επικουρικής ασφάλισης) και τους έμμισθους δικηγόρους.
Συγκεκριμένα τα εν λόγω πρόσωπα από 1.1.2020 και εφεξής κατατάσσονται σε τρεις (3) ασφαλιστικές κατηγορίες καταβάλλοντας τα αντίστοιχα σταθερά ποσά μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς.
Με τη ρύθμιση αυτή
δημιουργείται ένα σύστημα απλό, κατανοητό και φιλικό προς τους ασφαλισμένους,
το οποίο αποσυνδέεται από το ύψος αποδοχών εκάστου, ενώ παράλληλα η εισφορά που
αντιστοιχεί στην 1η κατώτατη ασφαλιστική κατηγορία για επικουρική διατηρείται
στο ίδιο ποσό που ίσχυε πρωθύστερα.
| Ασφαλιστικές κατηγορίες | Ποσά εισφορών επικουρικής σύνταξης σε ευρώ (από 1/1/2020 έως 31/5/2022) | Ποσά εισφορών επικουρικής σύνταξης σε ευρώ (από 1/6/2022) |
| 1η κατηγορία | 42 | 39 € |
| 2η κατηγορία | 51 | 47 € |
| 3η κατηγορία | 61 | 56 € |
| Από 1.1.2023 | από 1.1.2024 | Από 1.1.2025 και μετά |
| Προσαύξηση κατά το ποσοστό μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή του προηγούμενου έτους. | Προσαύξηση κατά το ποσοστό μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή του προηγούμενου έτους. | Προσαύξηση κατ’έτος κατά το δείκτη μεταβολής μισθών |
Δ.ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΕΦΑΠΑΞ
Οι ασφαλισμένοι αυτοαπασχολούμενοι και ελεύθεροι επαγγελματίες (οι οποίοι είχαν και έχουν υποχρέωση επικουρικής ασφάλισης) και όλοι οι πριν και μετά την 1.1.1993 ασφαλισμένοι, έμμισθοι δικηγόροι, μισθωτοί μηχανικοί και υγειονομικοί των οικείων τομέων του κλάδου πρόνοιας του πρώην ΕΤΑΑ, για την καταβολή των ασφαλιστικών τους εισφορών του Κλάδου Εφάπαξ Παροχών του ΕΤΕΑΕΠ, κατατάσσονται από 1-1-2020 στις παρακάτω τρεις (3) ασφαλιστικές κατηγορίες, με τα αντίστοιχα ποσά της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς αντιστοιχεί:
| Ασφαλιστικές κατηγορίες | Ποσά εισφορών εφάπαξ παροχής σε ευρώ |
| 1η κατηγορία | 26 € |
| 2η κατηγορία | 31 € |
| 3η κατηγορία | 37 € |
| Από 1.1.2023 | από 1.1.2024 | Από 1.1.2025 και μετά |
| Προσαύξηση κατά το ποσοστό μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή του προηγούμενου έτους. | Προσαύξηση κατά το ποσοστό μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή του προηγούμενου έτους. | Προσαύξηση κατ’έτος κατά το δείκτη μεταβολής μισθών |
Οι ασφαλισμένοι κατατάσσονται, με ελεύθερη επιλογή τους, σε μία από τις τρεις (3) ασφαλιστικές κατηγορίες. Η κατάταξη σε μία από τις τρεις είναι υποχρεωτική. Αν ο ασφαλισμένος δεν επιλέξει ασφαλιστική κατηγορία, κατατάσσεται υποχρεωτικά στη πρώτη. Ο ασφαλισμένος μπορεί με αίτησή του να επιλέξει ανώτερη ασφαλιστική κατηγορία από αυτή που υπάγεται ή, εφόσον βρίσκεται σε ανώτερη ασφαλιστική κατηγορία, να επιλέξει κατώτερη. H αίτηση επιλογής δύναται να υποβάλλεται και ηλεκτρονικά. Αίτηση για αλλαγή ασφαλιστικής κατηγορίας δύναται να υποβάλλεται οποτεδήποτε, σε κάθε περίπτωση όμως η μετάταξη από κατηγορία σε κατηγορία θα γίνεται από την 1η του επόμενου έτους από την υποβολή τής αίτησης και θα ισχύει υποχρεωτικά για όλο το επόμενο έτος από την υποβολή της αίτησης.
Σε πρώτη εφαρμογή, οι
ασφαλισμένοι επιλέγουν, εντός δύο μηνών από την έναρξη ισχύος του νόμου, την
ασφαλιστική κατηγορία στην οποία επιθυμούν να υπαχθούν, άλλως κατατάσσονται στη
πρώτη ασφαλιστική κατηγορία. Ειδικά για τους έμμισθους δικηγόρους τα ανωτέρω
ποσά της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς επιμερίζονται κατά 50% για τον εντολέα
και κατά 50% για τον ασφαλισμένο.
Ε.ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΑΓΡΟΤΩΝ (ΟΓΑ)
| Ποσά μηνιαίων εισφορών κλάδου σύνταξης σε ευρώ | |||||
| Ασφαλιστικές κατηγορίες | Για το 2020 | Εισφορά υπέρ αγροτικής εστίας | Υγεία σε χρήμα | Υγεία σε είδος | Σύνολο |
| 1η κατηγορία | 87 | 2 | 3 | 29 | 121 € |
| 2η κατηγορία | 104 | 2 | 3 | 35 | 144 € |
| 3η κατηγορία | 132 | 3 | 3 | 35 | 173 € |
| 4η κατηγορία | 166 | 3 | 3 | 35 | 207 € |
| 5η κατηγορία | 207 | 4 | 3 | 35 | 249 € |
| 6η κατηγορία | 280 | 6 | 3 | 35 | 324 € |
| Ποσά μηνιαίων εισφορών κλάδου σύνταξης σε ευρώ | |||||
| Ασφαλιστικές κατηγορίες | Για το 2021 | Εισφορά υπέρ αγροτικής εστίας | Υγεία σε χρήμα | Υγεία σε είδος | Σύνολο |
| 1η κατηγορία | 89 | 2 | 3 | 29 | 123 € |
| 2η κατηγορία | 107 | 2 | 3 | 35 | 147 € |
| 3η κατηγορία | 136 | 3 | 3 | 35 | 177 € |
| 4η κατηγορία | 171 | 3 | 3 | 35 | 212 € |
| 5η κατηγορία | 212 | 4 | 3 | 35 | 254 € |
| 6η κατηγορία | 288 | 6 | 3 | 35 | 332 € |
| Ποσά μηνιαίων εισφορών κλάδου σύνταξης σε ευρώ | |||||
| Ασφαλιστικές κατηγορίες | Για το 2022 | Εισφορά υπέρ αγροτικής εστίας | Υγεία σε χρήμα | Υγεία σε είδος | Σύνολο |
| 1η κατηγορία | 91 | 2 | 3 | 29 | 125 € |
| 2η κατηγορία | 110 | 2 | 3 | 35 | 150 € |
| 3η κατηγορία | 139 | 3 | 3 | 35 | 180 € |
| 4η κατηγορία | 175 | 3 | 3 | 35 | 216 € |
| 5η κατηγορία | 218 | 4 | 3 | 35 | 260 € |
| 6η κατηγορία | 295 | 6 | 3 | 35 | 339 € |
| Από 1.1.2023 | Από 1.1.2024 | Από 1.1.2025 και μετά |
| Προσαύξηση κατά το ποσοστό μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή του προηγούμενου έτους. (Εκτός της εισφοράς υπέρ αγροτικής εστίας) | Προσαύξηση κατά το ποσοστό μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή του προηγούμενου έτους. (Εκτός της εισφοράς υπέρ αγροτικής εστίας) | Προσαύξηση κατ’ έτος κατά το δείκτη μεταβολής μισθών (Εκτός της εισφοράς υπέρ αγροτικής εστίας) |
7.Η ΕΝΥΠΕΚΚ, ως Επιστημονική Ένωση πρέπει να γνωστοποιήσει σε όσους δεν γνωρίζουν και να θυμίσει σε όσους λησμόνησαν και τα παρακάτω:
Τον Δεκέμβριο του 2018 κι ενώ μέχρι τότε ίσχυαν τα άρθρα 39-40 του νόμου Κατρούγκαλου που όριζαν τις καταβλητέες εισφορές των ελευθέρων επαγγελματιών, επιστημόνων και αγροτών, τις τροποποίησε με τον ν. 4578/2018 (ΦΕΚ Α 200/3-12-2018) και έθεσε σε ισχύ ένα νέο σύστημα εισφορών, σύμφωνα με το οποίο οι μηνιαίες εισφορές ελευθέρων επαγγελματιών, επιστημόνων και αγροτών για κύρια σύνταξη θα ανέρχεται στο 13,33% επί του εισοδήματός τους (ποσοστό που καταβάλλουν οι εργοδότες στα πλαίσια της εργασιακής σχέσης.
Χαρακτηριστικά το άρθρο 1 παρ. 1β ν. 4578/2018 αναφέρει: «1.Από 1.1.2017, το ποσοστό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς για τον κλάδο κύριας σύνταξης, που καταβάλλουν τα πρόσωπα (…) τα οποία υπάγονται (…) στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ και του ΕΤΑΑ, ανέρχεται σε ποσοστό 20%. Από 1.1.2019, το ποσοστό του προηγούμενου εδαφίου διαμορφώνεται σε 13,33%...».
8.Το σχέδιο νόμου Βρούτση προσπερνά ως μη υπάρχοντα τον ν. 4578/2018, γεγονός που αποδεικνύει ότι υιοθετεί πλήρως τη λογική και τις αρχές τού αρχικού νόμου Κατρούγκαλου, καίτοι οι σχετικές διατάξεις ακυρώθηκαν, ως άνω, από το ΣτΕ.
Εξάλλου, στηρίζεται σε γενικές παραδοχές, που άλλες είναι ανυπόστατες, άλλες αναπόδεικτες και άλλες εσφαλμένες, όπως αναφέρει η από 20-2-2020 ανακοίνωση της ΕΝΥΠΕΚΚ.
Έτσι αποδεικνύεται ότι η «νέα» ασφαλιστική «μεταρρύθμιση» πάσχει ως προς τη νομιμότητα και τη συνταγματικότητα πολλών διατάξεων (τουλάχιστον εκείνων που έχουν αντιγραφεί από τον νόμο Κατρούγκαλου και έχουν κριθεί αντισυνταγματικές!), αλλά και ως προς τη συνέπεια και συνέχεια των ήδη υπαρχουσών ασφαλιστικών διατάξεων!
Είναι απορίας άξιον πώς το νομικό επιτελείο του υπουργείου Εργασίας, αλλά και οι Επαγγελματικές Ενώσεις, τα Επιμελητήρια και οι νομικές τους υπηρεσίες, προσπέρασαν τις διατάξεις του ν. 4578/2018 κατά τη σύνταξη του σχεδίου νόμου και πώς περιέλαβε ετερόκλητες και αντισυνταγματικές διατάξεις σ’αυτό!
Εκτός εάν σκοπίμως το υπουργείο προσβλέπει στο φαινόμενο που παρατηρήθηκε και με τα εκτενή Μνημόνια, ότι δηλαδή, δύσκολα θα υπάρξει νομικός (πόσο μάλλον βουλευτής!) που θα προβεί σε ενδελεχή και συνδυασμένη με άλλους νόμους και αποφάσεις Δικαστηρίων μελέτη, πολύ περισσότερο που ούτε οι διατάξεις του τροποποιητικού νόμου 4578/2018 είναι ευθυγραμμισμένες με τις επιταγές των υπ’αριθ. 1880 και 1888/2019 αποφάσεων ΟλΣτΕ!
9.Κατόπιν όλων των παραπάνω, η κυβέρνηση με το ν/σ Βρούτση παραβιάζει ευθέως τις υπ’αριθ. 1880 και 1888/2019 αποφάσεις ΟλΣτΕ που υποχρεώνει σε σύστημα εισφορών με βάση το εισόδημα ενώ το ν/σ αποπειράται να εισάγει σύστημα που οδηγεί σε μεγαλύτερες εισφορές.
Η ΕΝΥΠΕΚΚ καλεί την κυβέρνηση:
-Να καταργήσει, κατ’αρχάς, τις σχετικές αντισυνταγματικές διατάξεις του ν. 4578/2018, που βρήκε παρακαταθήκη από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.
-Να αποσύρει από το νομοσχέδιο Βρούτση τις σχετικές διατάξεις για το σύστημα εισφορών των ελευθέρων επαγγελματιών, επιστημόνων και αγροτών που πλήττει υπέρμετρα τους μικρομεσαίους και συρρικνώνει περαιτέρω τον μικροϊδιοκτητικό τρόπο παραγωγής.
-Να συμμορφωθεί άμεσα με το σκεπτικό και διατακτικό των υπ’αριθ. 1880 και 1888/2019 απόφασης ΟλΣτΕ.
Στην περίπτωση που η κυβέρνηση εμμείνει στις αντισυνταγματικές της προτάσεις, εν γνώσει της, θα δημιουργήσει έναν νέο περιττό κύκλο προσφυγών στα Δικαστήρια από τους ενδιαφερόμενους ασφαλισμένους και τα νομικά πρόσωπα που τους εκπροσωπούν, για νομικό ζήτημα που ήδη έχει λυθεί με τις αμετάκλητες 1880/2019 και 1888/2019 αποφάσεις της ΟλΣτΕ.