του Αλέξη Μητρόπουλου του Αλεξίου
φοιτητή Νομικής
Ένα μανιφέστο των απόκληρων αυτής της κοινωνίας κόντρα στο σύγχρονο καπιταλιστικό σύστημα ή ένα επικίνδυνο μήνυμα υπέρ της βίαιης αντίστασης των καταπιεσμένων κόντρα στους καταπιεστές τους;
Ό,τι και να έχετε ακούσει για το «Joker», το μόνο σίγουρο είναι ένα: Αν δεν την δείτε, χάνετε ένα φιλμ που προβληματίζεται και προειδοποιεί, παρότι πρόκειται για χολυγιουντιανό blockbuster.
Ο πρωταγωνιστής, ένας ψυχοπαθής απολυμένος κωμικός, παρουσιάζεται ως το πλέον χαρακτηριστικό θύμα, όχι μόνο της έλλειψης στοιχειώδους κοινωνικού κράτους, αλλά κυρίως της απάνθρωπης αντιμετώπισης από τους συμπολίτες του.
Αυτοί οι δύο παράγοντες μας κάνουν να προβληματιστούμε τόσο για τις πολιτικές μας επιλογές και ανοχές, που αποδεδειγμένα οδηγούν τους ανθρώπους στην παράνοια (ή όσους βρίσκονται ήδη εκεί, δεν τους σώζουν), αλλά κυρίως τον τρόπο που συμπεριφερόμαστε στον «άλλον», στον αδύναμο, στον διαφορετικό.
Ο Άρθουρ Φλεκ απεικονίζει αυτό που φοβόμαστε ότι κάποια στιγμή μπορεί να γίνουμε. Γι’ αυτό και τον αντιμετωπίζουμε έτσι, σαν το πιο μικρό ψάρι στην τροφική αλυσίδα. Σε αντίθεση όμως με αυτό που συμβαίνει συνήθως, στην ταινία βλέπουμε μία αντίσταση στον Κοινωνικό Δαρβινισμό που έχει επικρατήσει. Βλέπουμε τον απόκληρο, τον αδύναμο, τον «παρία», να αντιστέκεται -έστω και ανορθόδοξα, έστω και βίαια, έστω και απελπισμένα-, σε αυτούς που τον είδαν ως έναν αριθμό.
Και θα τολμήσω να ρωτήσω, χωρίς να δικαιολογώ εγκλήματα: Είναι ή δεν είναι αναμενόμενη η αντίδραση αυτή, ειδικά από έναν άνθρωπο με ψυχοπάθεια; Σαφέστατα είναι. Και έχουμε δει αρκετούς ψυχοπαθείς serial killers στην ιστορία τής ανθρωπότητας που αν οι κοινωνικοί φορείς είχαν μεριμνήσει, θα τους είχαν προλάβει πριν εγκληματήσουν.
Αλλά πρέπει να κάνουμε μία σημαντική διευκρίνιση για να απαντήσουμε και στο ερώτημα που θέσαμε στην αρχή. Καμία ταινία δεν είναι …«επικίνδυνη» αρκεί να είναι στοιχειωδώς λογικοί και συγκροτημένοι αυτοί που θα πάνε να την δουν.
Οι σκηνές βίας δείχνουν αυτό που θα συμβεί, αν δεν καταλάβουν οι ιθύνοντες αυτού του κόσμου ότι πρέπει να προχωρήσουν σε μία ομαλή παράλληλη πορεία οικονομικής ανάπτυξης-κοινωνικού κράτους. Να ασχοληθούν και με τους «άλλους», να νιώσουν -όσο γίνεται- τον πόνο τους. Αν δεν το κάνουν αυτό, όλος ο θυμός και η οργή θα εκδηλωθούν, αργά ή γρήγορα, άγρια και βίαια.
Εδώ οφείλουμε να πούμε και κάτι ακόμα. Το σύστημα αυτό, το πολύ ανθεκτικό, έχει δείξει ότι μπορεί να επιβιώσει από πολλές αναταράξεις και είναι αμφίβολο πόσο θα …φοβηθεί από μία τέτοια, σαν αυτή που είδαμε στο «Joker». Εν τέλει είναι όλα ρυθμισμένα, ώστε να μας οδηγούν σε μία ματαιότητα και μοιρολατρία. Αυτό όμως δεν πρέπει να επιτρέψουμε να γίνει.
Ας κρατήσουμε από την ταινία αυτό: Αν οι άνθρωποι που υποφέρουν από κάθε είδους προβλήματα βοηθηθούν, δεν το ξεχνούν ποτέ, όπως είδαμε στη σκηνή του με τον νάνο (δείτε την ταινία). Αλλά και πως είναι καλύτερα να προλαβαίνουμε τις κοινωνικές παθογένειες στην αρχή τους, παρά να τις αφήνουμε να γιγαντώνονται, γιατί τότε οι συνέπειες είναι ανεπανόρθωτες.
Βέβαια θα έλεγε κάποιος ότι όλα αυτά είναι τεχνάσματα του συστήματος για να εδραιώνει το imperium του.
Αν το έλεγα εγώ, μπορεί να με κατηγορούσαν για αντιεξουσιαστή… Ποιος ξέρει….
Αλέξης Α. Μητρόπουλος